Wady stóp możemy podzielić na wrodzone wady stóp (np. sierpowata, wężowata, końska, hakowata, płasko – koślawa) i „nabyte” płaskostopie.
Wrodzone wady stóp to poważny problem, który widać od momentu narodzin. I z którym od samego początku można i należy pracować. Praca odbywa się przez różnego rodzaju zabiegi manualne i specjalistyczne bandażowanie, a czasem nawet ortezowanie i gipsowanie stóp. Osoby zainteresowane odsyłamy do książki „trójpłaszczyznowa manualna terapia wad stóp u dzieci” autorstwa Barbary Zukunft – Huber ( dostępna w polskiej wersji językowej).
Nieleczone wady wrodzone stóp mogą prowadzić do zaburzeń postawy ciała. Łatwo sobie wyobrazić, że jeśli dziecko chodzi np. na bocznych krawędziach stóp to reszta ciała będzie musiała jakoś ten nietypowy sposób podporu skompensować.
Jeśli chodzi o płaskostopie to problem jest inny. Nie widać go po narodzeniu ponieważ łuk stopy kształtuje się w procesie rozwoju. Dziecko zaczyna ćwiczyć to co stanie się wzorcem rozwojowym kończyny dolnej czyli zgięcie, odwiedzenie i rotacja zewnętrzna w biodrze z towarzyszącą supinacją stopy od pierwszych dni życia.
Wzorzec ten widać dobrze kiedy dziecko bierze nogi do buzi, chwyta coś stopami, obraca się na bok, zaczyna wstawać. ( tu możemy dać rysunki tych aktywności, próbne rysunki w załączniku)
W tym wzorcu dziecko cały czas pracuje w koncentrycznej supinacji. Dopiero kiedy pojawia się podpór na stopie (pierwszy raz kiedy dziecko umie już świadomie i stabilnie leżeć na boku) mięśnie stopy muszą zacząć pracować w supinacji ekscentrycznej. (możemy napisać oddzielny tekst wyjaśniający czym jest praca koncentryczna i ekscentryczna).
Zdarza się, że mięśnie dziecka mają problem z wykonaniem ekscentrycznej supinacji (z zainicjowaniem lub z wykonywaniem jej dłuższy czas – to są takie dzieci, których rodzice mówią, że rano to jeszcze jak cię mogę z tymi stopami, ale jak jest zmęczony to dramat). Zwykle dzieję się tak u dzieci z problemami z postawą ciała/napięciem mięśniowym ( wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe).
Współczesna fizjoterapia podchodzi do problemu płaskostopia w sposób aktywny. Zamiast pasywnie modelować stopę butem lub wkładką stawia na wprowadzanie ćwiczeń stymulujących wzorzec rozwojowy. Terapię można wspierać korzystając z takich metod jak kinezjoteping, bandażowanie i stosowanie skarpetek korekcyjnych.
